Sara Blaedel – Only One Life

Οι σκανδιναβοί συγγραφείς εξακολουθούν να με εκπλήσσουν. Όχι τόσο με τις ιστορίες τους όσο με την παντελή σχεδόν αδιαφορία τους σε ό,τι έχει να κάνει με τις προσπάθειες εντυπωσιασμού του αναγνώστη στις οποίες διαπρέπουν τόσο οι αμερικανοί συνάδελφοί τους.

Το Only One Life της Sara Blaedel δεν είναι απλά μια αστυνομική ιστορία, αλλά πρόκειται για μια κοινωνιολογική σχεδόν μελέτη. Η συγγραφέας, που έγινε από την πρώτη στιγμή μια από τις αγαπημένες μου λόγω του καταπληκτικού Call Me Princess (παρουσίαση εδώ), φαίνεται να μη δίνει μία για την πλοκή του μυθιστορήματος. Οι ανατροπές που μας χαρίζει είναι λιγοστές, οι εκπλήξεις ακόμη πιο λίγες.

Σ’ αυτό το βιβλίο εκείνο που μετρά δεν είναι ποιος σκότωσε, ούτε καν το γιατί σκότωσε. Αυτό που αναρωτιέται από την πρώτη κιόλας στιγμή ο αναγνώστης είναι το τι στο διάολο έγινε.

Ένα δεκαπεντάχρονο κορίτσι από την Ιορδανία, ονόματι Σάμρα, ανακαλύπτεται νεκρό από κάποιο ψαρά στα νερά γύρω από το Φιόρδ του Χολμπράεκ (δεν υπάρχει ούτε μια πιθανότητα στις χίλιες να το προφέρω σωστά) στη Δανία, από ένα ψαρά. Η καλύτερή της φίλη, Ντίκτα, πιστεύει ότι τη σκότωσε κάποιο από τα μέλη της οικογένειάς της, ότι πρόκειται για ένα έγκλημα τιμής δηλαδή, και προς αυτή την κατεύθυνση κινούνται και οι έρευνες της αστυνομίας.

Το μόνο που δεν υπάρχει κανένα απολύτως στοιχείο ότι όντως η οικογένεια κρύβεται πίσω από τη δολοφονία. Μήπως το κορίτσι δεν ήταν τόσο αθώο όσο ήθελαν να το περιγράφουν οι δικοί του; Μήπως έκανε κάτι που προκάλεσε την οργή του πιστού στις παραδόσεις της χώρας από όπου κατάγονταν πατέρα της, τον οποίο η μητέρα της είχε στο παρελθόν καταγγείλει για βιαιοπραγία; Ή μήπως κρύβεται κάποιος άλλος πίσω από το έγκλημα; Κάποιος που είναι υπεράνω πάσης υποψίας;

Το έγκλημα, όπως είναι φυσικό, προκαλεί μεγάλη αναταραχή στη μικρή κοινότητα, και όσο περνά ο καιρός μια σιωπηλή στην αρχή οργή και ένα όλο και πιο φανερό στη συνέχεια, -για τους ξένους, και ειδικά τους μουσουλμάνους- μίσος, αρχίζει να βγαίνει στην επιφάνεια.

Τα πράγματα γίνονται ακόμη χειρότερα όταν η Ντίκτα δολοφονείται εν ψυχρώ στο κέντρο της πόλης. Τώρα η οικογένεια της Σάμρα βρίσκεται για τα καλά στο στόχαστρο και η μητέρα της γίνεται στόχος ρατσιστικών επιθέσεων.

Καθώς συμβαίνουν όλ’ αυτά οι αρχές της πόλης, σε συνεργασία με μια ειδική μονάδα της αστυνομίας και την επιθεωρητή Λουίζ Ρικ, προσπαθούν να βγάλουν άκρη χωρίς να οδηγήσουν την υπόθεση στα άκρα. Σ’ αυτή την προσπάθεια ωστόσο δεν έχουν τη βοήθεια της οικογένειας της Σάμρα, τα μέλη της οποίας επιμένουν αδικαιολόγητα να σιωπούν: λες και ο θάνατος της κοπέλας απειλεί να βγάλει τα άπλυτά τους στη φόρα.

Η συγγραφέας με αφορμή αυτά τα εγκλήματα μελετά συστηματικά τα υπόγεια ρεύματα του μίσους και της ξενοφοβίας που επικρατούν στην κοινωνία της χώρας, αλλά και τις ψυχές των ηρώων της. Μας μιλά για τα όνειρα και τους φόβους τους, για τη σημαντική ή άνευ ουσία καθημερινότητά τους, μας τους παρουσιάζει γυμνούς, με όλες τις μικροπρέπειες, τις στιγμές τρέλας και τις αδυναμίες τους.

Σ’ αυτή την ιστορία κανείς δεν είναι τέλειος. Μοιάζουν όλοι σαν παίκτες ή μάλλον σαν πιόνια σε ένα παιχνίδι σκάκι, στο οποίο κανείς ποτέ δεν κερδίζει. Η βασική της ηρωίδα, Λουίζ Ρικ, είναι κατά βάθος μια λυπημένη ψυχή, που προσπαθεί να δώσει αξία στη ζωή της μέσω της δουλειάς και βοηθώντας τους άλλους. Η καλύτερή της φίλη και δημοσιογράφος, Καμίλλα, είναι μια οργισμένη κι απελπισμένη γυναίκα, που έχει δύο μοναχά χαρές στη ζωή: τη δουλειά της και το γιο της Μάρκους, τον οποίο μεγαλώνει μόνη, και που -όσο κι αν δεν το παραδέχεται- δεν πολυκαταλαβαίνει.  Η Σάμρα ήταν μια νέα κοπέλα που προσπαθούσε απελπισμένα να προσαρμοστεί σε ένα κόσμο, όπου ένιωθε απόλυτα ξένη. Η Ντίκτα ζούσε μέσα σε μια τσιχλόφουσκα, κατασκευασμένη από τους πλούσιους γονείς και τη δίχως όρια ελευθερία που της παραχώρησαν.

Γύρω τους περιπλανιόνται και κάποιες άλλες ψυχές, το ίδιο ονειροπόλες, το ίδιο απελπισμένες, που προσπαθούν κι αυτές να κρατηθούν από κάποιον ή από κάτι.

Αυτό το βιβλίο δεν μας μιλά τόσο για το έγκλημα όσο για τους ανθρώπους και τη σύγχρονη καταναλωτική μας κοινωνία που μοιάζει να καταβροχθίζει τις ψυχές και να φτύνει σε αντάλλαγμα παλιές προκαταλήψεις και μοντέρνα κίβδηλα όνειρα. Ένα μυθιστόρημα εξαιρετικό, που ακολουθεί τους κανόνες του αστυνομικού, αλλά δεν περιορίζεται απ’ αυτούς, μα τους προεκτείνει.